Traduzioni - თარგმანები
პატარების შემოქმედება მუზების თარგმანით
Le opere dei piccoli, tradotte dalle muse
ნინო ჩიხრაძე
(III-1 კლასი. იანვარი - 2018)
,,LA SPERANZA ROSSA ’’
დაიმახსოვრე,თუ გჯერა, გწამს და იმედი გაქვს, სიყვარულით სავსე შენ წითელ და თბილ გულში გაიფურჩქნება
ცისფერი, იმედით სავსე ვარდი.
გჯეროდეს ამის! გწამდეს, იმედი გქონდეს ცისფერი ვარდის! ერწმუნე ვარდს!
,,ცისფერი ვარდი წითელ გულში’’
იყო და არა იყო რა, იყო ერთი ღარიბი დედა-შვილი. შვილს სულ პარკში სეირნება უნდოდა.
ერთხელ დედამ სასეირნოდ წაიყვანა და თან ხუთი ლირა წაიღო.
იარეს, იარეს და შვილმა ცისფერი ვარდი დაინახა, ძალიან მოეწონა და დედას ეხვეწებოდა მიყიდეო.
დედამ გამყიდველს კითხა რა ღირსო. გამყიდველმა უპასუხა:,,ეს ვარდი ერთადერთია და 5000 ლირა ღირს.’’
შვილი ატირდა, მისი ცრემლები ვარდს დაეცა და კოკორი გაიფურჩქნა. ყველა გაოცდა.
გამყიდველმა კი ვარდი ბავშს აჩუქა. ბიჭმა გაიხარა.
ერთხელ ვარდი გაწითლდა, გახმა და ფურცლები ჩამოყარა. ერთ ფურცელზე კი ეწერა:
,, წარმოიდგინე, რომ გაქვს ფრთები და მიფრინავ ცაში. იქ ვჩნდები, როცა ვხმები. იქ ჩემ მეგობრებსაც იხილავ. მოძებნე იისფერი პატარა ვარდი და გახსოვდეს, რომ იგი ჯადოსნურია და ყველა სურვილს ასრულებს. როცა თვალებს გაახელ, მართლაც ხელში გექნება ვარდი, ლარნაკში ფრთხილად ჩადე. არასოდეს მოინდომო მეტისმეტი.’’
ყველაფერი ისე მოხდა, როგორც ვარდმა თქვა. მათ აღარ უჭირდათ და ბედნიერად ცხოვრობდნენ, მაგრამ ბიჭი გაჭირვებულებისთვისაც ნატრობდა, ფული მათთაც ჰქონდეთო.
და ერთ დღეს ისევ ცისფერი ვარდი დაინახა, მის ფურცელზე ეწერა: ,,ყოჩაღ, ჩემო ბიჭო, მინდოდა გაჭირვებულებსაც დახმარებოდი...მართლაც ასე მოხდა, დიდი მადლობა!’’
Nino Cichraze
(III-1 classe. gennaio - 2018)
,,LA SPERANZA ROSSA ’’
,,Sai, se speri e credi, nel tuo cuore rosso, pien d’amore e caloroso, sboccerà la rosa azzurra miracolosa,
piena di speranza. Devi crederlo! Devi fidarti della rosa azzurra!’’
,,La rosa azzurra nel cuor rosso’’
C’era una volta una povera mamma con figlio. Il figlio sempre voleva fare una passeggiattina al parco.Un giorno la mamma ha preso 5 lire ed ha portato figlio alla passeggiata. Camminavano, camminavano ed il ragazzo ha visto una rosa azzurra, gli è piaciuta molto e pregava alla mamma di comprarla. La mamma ha chiesto quanto costava. La venditrice ha risposto: ,,Questa è una rosa unica e costa 5000 lire.’’ Il ragazzo ha cominciato a piangere, la sua lagrima è caduta sulla rosa che è sbocciata.Era una sorpresa per tutti e la venditrice ha regalato la rosa azzurra al ragazzo. Lui era molto felice. Un giorno la rosa si è arrossita e appassita,però su un petalo c’era scritto un messaggio: ,,Immagina di aver le ali e di volar in cielo. Io appassito sempre spunto li, dove vedrai anche i miei amici. Cerca una piccola rosa viola ch’è miracolosa e sa realizzare tutti i desideri. Quando aprirai gli occhi in mano avrai la rosa, mettila premurosamente in un vaso. Non desiderare troppo.’’
Tutto è accaduto così come ha detto la rosa azzurra. Vivevano felici, però il ragazzo desiderava anche per gli altri poveri che anche loro avessero i denari. Un giorno, ecco ancora la rosa azzurra, sul petalo c’era scritto:,,Bravo, mio caro ragazzo, tu hai fatto il tuo compito, volevo che tu aiutassi anche gli altri...ciò è successo, ti ringrazio tanto!’’
/თარგმანი: ანა ლოლუა. VIII-1. მაისი -2018/
________________________________________
Eugenio Montale
* * * * *
Portami il girasole ch’io lo trapianti
Nel mio terreno bruciato dal salino,
E mostri tutto il giorno agli azzurri specchianti
Del cielo l’ansietà del suo volto giallino.
Tendono alla chiarità le cose oscure,
Si esauriscono i corpi in un fluire
Di tinte: queste in musiche. Svanire
E’ dunque la ventura delle venture.
Portami tu la pianta che conduce
Dove sorgono bionde trasparenze,
E vapora la vita quale essenza;
Portami girasole impazzito di luce.
ეუჯენიო მონტალე
* * * * *
მომეცი მზესუმზირა
მარილით დამწვარ მიწაში დასარგავად,
მთელი დღე ცისფერ სარკეში
ყვითელი სახის
მღელვარე ფიქრის ასარეკლად.
სინათლისკენ ილტვიან
ბნელით მოცული საგნები,
დინებაში ცვდებიან სხეულები
და ფერები მუსიკას ერწყმიან.
გაქრობა ბედის ბედი ყოფილა.
მომეცი შენი ყვავილი,
რომელიც ქარვისფერი ნათელისკენ
გამიძღვება, სადაც
ცხოვრებას რაღაც სურნელი ასდის...
მომეცი შუქით გაგიჟებული
მ ზ ე ს უ მ ზ ი რ ა.
/თარგმანი: ნიცა ქოქოლაძე. VIII-1. 2-06-2018/
* * * * *
მიბოძე მზესუმზირა
დამარილებულ მიწაში ჩავრგო,
ყვითელი სახე რომ მიუშვიროს
ცისფერ სარკეებს და ეს გიჟმაჟი
შიგ აირეკლოს.
წყვდიადისფერი საგნები
სინათლეს მიელტვიან,
ცვდება ყველაფერი სწრაფ დინებაში,
ფერები მუსიკას უერთდებიან.
ყველა ბედს ბედად გაქრობა ელის.
მიბოძე ყვავილი, რომ გამიძღვეს
კამკამა სინათლისკენ, სადაც
ცხოვრებას ის იდუმალი
სურნელი ასდის.
მიბოძე მზესუმზირა
სინათლით გაჟღენთილი.
/თარგმანი: ანა ლოლუა. VIII-1. 2-06-2018/
* * * * *
მომეც მზესუმზირა, რომ ჩავრგო
მარილით დაშაშხულ მიწაში
და რომ ცის ლაჟვარდ-სარკეში
მუდამდღე ირეკლებოდეს
ღელვა მზისფერი ცარგვალის.
ბნელი საგნები
სინათლეს ელტვიან,
იცრიცებიან ფერთა დინებით.
ფერები მუსიკას ერწყმიან,
ქრება ყოველი,
ეს უწერია ბედს ალბათ ბედად.
მომეც ყვავილი
ქარვისფერ სიკამკამისკენ
რომ გამიტაცოს
და მაგრძნობინოს
სიცოცხლის სურნელი.
მომეცი მზესუმზირა
მზით გ ა დ ა რ ე უ ლ ი.
/თარგმანი: მუზები. 2-06-2018/
________________________________________
Luca Vergelio
* * * * *
Insonne primavera,
Sonante di greve
Bellezza
S’ammanta
Della liquida luce
D’un sordo ricordo
Specchiato in un solido
Nulla.
(21-04-2018)
ლუკა ვერჯელიო
* * * * *
ძილგატეხილი გაზაფხული
მჟღერი მძიმე სილამაზით
მივიწყებული მოგონების
ჩამოღვრილ შუქით
გარემოცული
აბსოლიტურ არარაობაში
არეკლილი.
/თარგმანი: ნიცა ქოქოლაძე. VIII-1. 2-06-2018/
* * * * *
ძილგატეხილი გაზაფხული
ძლიერი სილამაზის ჰანგებით,
მიყუჩებული ტკივილის
თხელი ნათებით გარემოსილი,
მყარ არარაობაში ირეკლება.
/თარგმანი: ანა ლოლუა. VIII-1. 2-06-2018/
* * * * *
სევდისმომგვრელი მშვენებით
აჟღერებული
ძილგატეხილი გაზაფხული
ყრუ მოგონების
გაფანტულ შუქით
უიმედო სიცარიელეში ირეკლება.
/თარგმანი: მუზები. 2-06-2018/
________________________________________
Noemi Vicini
,,Funghi del signor Prosdocimo’’
-Non è neccessario sapere le lingue straniere - aveva sempre detto il sig. Prosdocimo.
-Io posso farne a meno. Sono molto bravo a fare i gesti ;potrei farmi capire con quelli.
Andò in Francia, senza saper una parola francese. Entrò in un ristorante. Aveva una gran voglia di mangiare dei funghi;
allora si mise a tracciare nell’aria, davanti al naso del cameriere meravigliato, un immenso fungo.
Il cameriere fece segno di sì. Finalmente eccolo tornare, non ha in mano alcun piatto fumante, ma porta qualcosa allo
strano cliente...un ombrello.
ნოემი ვიჩინი
,,ბატონი პროსდოჩიმოს სოკოები’’
-საერთოდ არ არის საჭირო უცხო ენების ცოდნა.-ამბობდა ხოლმე ბატონი პროსდოჩიმო.
-მაგის გარეშეც მშვენივრად ვცხოვრობ. ძალიან ყოჩაღი ვარ, ჟესტებით ვაგებინებ ყველას ყველაფერს.
საფრანგეთში ისე წავედი, ერთი წვეთი ფრანგულიც კი არ ვიცოდი.რესტორანში შევედი,ძალიან მინდოდა სოკოს ჭამა
და მიმტანს ხელით დიდი სოკო მოვუხაზე, გაკვირვებული მიყურებდა, შემდეგ თანხმობის ნიშნად თავი დამიქნია.
ცოტა ხანში დაბრუნდა. სოკოს ცხელი კერძის მაგივრად ხელში სხვა რამ ეკავა...ქოლგა.
/თარგმანი: ანა ლოლუა. VIII-1. 2018/
,,ბატონი პროსდოჩიმოს სოკოები’’
-სულაც არ არის საჭირო უცხო ენების ცოდნა- იტყოდა ხოლმა სინიორ პროსდოჩიმო.
-მის გარეშეც კარგად გამაქვს თავი. ჟესტების ხმარება საკმაოდ მეხერხება და მათი მეშვეობით სათქმელს ყველას ვაგებინებ.
საფრანგეთში ისე წავიდა, არცერთი ფრანგული სიტყვა არ იცოდა. რესტორანში სოკოს საჭმელად შევიდა და გაკვირვებული მიმტანის ცხვირწინ ჰაერში უზარმაზარი სოკოს მოხაზვა იწყო. მიმტანმა თავი დაუქნია, წავიდა და მალევე დაბრუნდა,
მაგრამ ხელში ცხელი კერძი კი არ ეჭირა, არამედ უცნაური კლიენტისთვის...ქოლგა.
/თარგმანი: ნიცა ქოქოლაძე. VIII-1. 2018/
________________________________________
Alberto Moravia
,,La ciociara’’
(Questo racconto dice in modo molto espressivo che - L’ignoranza è il più gran male di ogni male.)
........Questo professore era un uomo vecchio, con pizzo e i baffi bianchi, che insegnava al liceo. Ma la sua occupazione principale erano le rovine. Ogni settimana lui andava qua e là, sulla via Appia, o al Foro Romano o alle Terme di Caracalla, e spiegava le rovine di Roma. In casa sua i libri si accatastavano come in una libreria...soltanto nel bagno e in cucina non ce n'erano. Libri che lui se li teneva come la rosa al naso e guaia chi glieli toccava;libri che pareva impossibile che potesse averli letti tutti.Eppure, come diciamo noi in Ciociara, non si attrippava mai.....se ne andava ai mercati di libri usati...e poi rincasava sempre con un pacco di libri sotto il braccio.....Perché, poi,si fosse intignato a volere per cameriera una ragazza del mio paese, per me era un mistero.
Diceva che erano più oneste e non avevano grilli per la testa. Diceva che a lui le contadine gli mettevano allegria con quelle belle guance di mele rosse. Diceva che cucinavano bene........
Tuda arrivò una sera a Roma e io andai a prenderla alla stazione, capiì che era di buona razza ciociara, proprio di quelle che sono capaci di zappare per una giornata filata.... Ci aveva le guance rosse che piacevano al professore, la treccia arrotolata intorno la testa......
Arrivammo a casa... Venne il professore ad aprire. Tuda, come entrammo, gli mise il panierino in mano dicendo: ,,Tie', professore, prendi, t'ho portato l'ova fresche''. Io le dissi: ,,Non si dà del tu al professore...'';ma il professore invece l'incoraggiò, dicendo: ,,Dammi pure del tu, figliola...''e mi spiegò che quel tu lì era il tu romano, degli antichi romani,, che anche loro, come i ciociari, non conoscevano il Lei....
.Il professore, poi, portò Tuda nella cucina che era grande, con fornello a gas, le pentole...insomma, tutto il neccesarario, e le spiegò come funzionava. Tuda ascoltò ogni cosa, zitta e seria.Finalmente, con quella sua voce sonora, disse:,,Ma io non so cucinare''.
Il professore sorpreso, disse: ,,Ma come?...mi avevano detto che sapevi cucinare''.
Lei disse: ,,Al paese lavoravo...zappavo. Cucinare sì, ma tanto per mangiare...una cucina come questa non ce l'ho mai avuto''.
,,E dove cucinavi?''.
,,Nella capanna''.
,,Beh, anche noi qui cuciniamo tanto per mangiare...mettiamo che tu debba cucinare un pranzo per mangiare... che cosa faresti?''
Lei sorrise e disse:,,Ti farei la pasta coi fagioli...poi ti bevi un bicchiere di vino...e poi magari qualche noce, qualche fico secco''.
,,Tutto qui...niente secondo?''
,,Come, secondo?''.
Questa volta lei si mise a ridere di gusto:,,Ma quando ti sei mangiato un piatto di pasta e fagioli col pane, non ti basta?...che vuoi di più?...io con un piatto di pasta e fagioli e il pane ci zappavo tutto il giorno...tu mica lavori''.
,,Studio, scrivo, lavoro anch'io''.
,,Beh, studierai...ma il lavoro vero la facciamo noi.''...........
Passammo,poi, nella camera da letto della cameriera...Lei disse subito, guardandosi intorno:,,Dormirò sola?.
,,E con chi vuoi dormire?''.
,,Al paese, dormivo in cinque nella stanza''.....Uscendo, udiì il professore che le spiegava:,,Guarda che tutti questi libri devi spolverarmeli ogni giorno...''.
Lei ,allora, domandò:,,Che te ne fai di tutti questi libri...a che ti servono?''
,, Per me sono come la zappa per te, al paese...ci lavoro''. E lei:,,Sì, ma io di zappa ne ho una sola''.
........ Non era più tanto contento il professore, per dire la verità.
La cara figliola, come la chiamava lui, ci mise poco tempo a diventare una ragazza come tutte le altre.....Si fece anche tagliare la treccia, un vero peccato.
Continuava ad avere le guance rosse...,quelle non le sarebbero diventate così presto pallide come alle altre ragazze nate in città, ma proprio quelle piaceva non soltanto al professore...
Passarono un paio di settimane, il professore mi chiamò da parte e mi domandò abbassando la voce:,,Senta un po', Giovanni...quella ragazza è onesta?''
Dissi:,,Questo sì, professore, ignorante ma onesta''. ,,Sarà, ma mi sono scomparsi cinque libri di valore...''
Una sera, qualche giorno dopo,vedo Tuda entrare nell'ascensore insieme con Mario, l'autista della signora del terzo piano.. Li lasciai andare su, poi sali' e andai dritto all'appartamento del professore. Per una combinazione, avevano lasciato la porta socchiusa...Pian piano affacciai alla porta, e cosa vidi? Mario, salito in piedi su una seggiola, e lei,la santarella dalle guance rosse, che gli reggeva la seggiola e diceva:,,Quello lassù...quello bello grosso rilegato in pelle''.
Dissi, allora, uscendo fuori:,,Ma brava...ma bravi...vi ho presi...''
Avevate mai visto un gatto se gli tirate una secchiata d'acqua dalla finestra? Così lui...saltò giù e scappo via, lascindomi solo con Tuda, allora gliene dissi tante e tante che un'altra, per lo meno, sarebbe scoppiata in pianto. Ma si, con le ciociare è un'altra cose....testona non volle darmi ragione di aver rubato.
Ma qualche giorno dopo...entra con un pacco sotto il braccio.,,Eccoli, i libri del professore...non potrà più lagnarsi.'' ...Proprio in quel momento ecco arriva il professore.
Dissi: ,,Professore...ecco i suoi libri, Tuda li aveva prestati a un'amica.''
Lui si avvento sui libri, ne prese uno, l'aprì e diede un grido: ,,Ma questi non sono i miei libri.''
Questa volta lei protestò:,,Cinque libri avevo preso...e cinque ho riportati...guarda...sono le stesse rilegature, anche più belle, il peso è lo stesso.''
Questa volta il professore si mise a ridere, seppure di un riso amaro:,,Ma i libri non vanno a peso come la vitella, ogni libro è diverso dall'altro, contiene cose diverse...di autore diverso.''
Vaglielo a far capire.Ripeté, ostinato:,,Cinque erano e cinque sono...''
Insomma, il professore la rimandò in cucina, dicendole:,,Va' a cucinare...basta...non voglio farmi cattivo sangue''. Poi disse:,,Mi dispiace, è una cara figliola...ma troppo rustica.''
;,L'ha voluta lei, professore.''
,,Mea culpa'', disse lui.
Tuda restò col professore ancora il tempo per cercarsi un altro posto.
Lo trovò, come sguattera, in una latteria del quartiere. Qualche volta viene a trovarci. del fatto dei libri, non parliamo. ma mi dice che sta imparando a leggere e a scrivere.
ალბერტო მორავია
,,ჩოჩარელი’’
(ეს ნაწარმოები მეტად შთამბეჭდავად გადმოსცემს, რომ - უვიცობა ყველა ბოროტების თავიდათავია)
პროფესორი მოხუცი კაცი იყო, ბლანჟეთი და თეთრი ულვაშებით. ლიცეუმში ასწავლიდა, მაგრამ მისი მთავარი გატაცება ნანგრევები უფრო იყო. ყოველ კვირას სად აღარ დადიოდა: ვია აპიაზე, რომის ფორუმზე, კარაკალას თერმულ აბანოებზე და იმ ნანგრევების შესახებ საუბრობდა. მის ბინაში, აბაზანისა და სამზარეულოს გარდა, წიგნები ისე იყო დახვავებული, როგორც ბიბლიოთეკაში...ვაი მას, ვინც მათ შეეხებოდა. სურნელოვანი ვარდივით, წიგნი მუდამ ცხვირწინ ეჭირა. თანაც იმდენი იყო, რომ შეუძლებელია ყველა წაეკითხა. და მაინც, როგორც ჩვენთან ჩოჩარაში იტყოდნენ: ,,ვერ ძღებოდა’’. ბუკინისტური წიგნების ბაზრობაზე თუ წავიდოდა, სახლში ამოიღლიავებული წიგნებით ბრუნდებოდა.
ვერ გამეგო, ასე რატომ დაიჟინა, სოფლელი შინამოსამსახურე მინდაო. ამბობდა, რომ უფრო პატიოსნები იყვნენ და თავიც ჭრიჭინებით არ ჰქონდათ გამოტენილი. წითელლოყება სოფლელი გოგონები მხიარულ გუნებაზე აყენებდნენ. მისი აზრით, კერძებსაც გემრიელად ამზადებდნენ.
ტუდა რომში საღამოს ჩამოვიდა. მე სადგურზე დავხვდი. დანახვისთანავე მივხვდი, ნამდვილი ჩოჩარელი იყო, ზუსტად ისეთი, მთელი დღე შეუსვენებლივ რომ შეუძლია თოხნა. სახლში მისულებს კარი პროფესორმა გაგვიღო. ტუდამ შესვლისთანავე კალათი მიაჩეჩა:,,აჰა, პროფესორო, ახალი კვერცხები ჩამოგიტანე.’’ მე ვუთხარი: ,,პროფესორს შენობით არ მიმართავენ.’’ პროფესორმა , პირიქით, გაამხნევა: ,,შენობით მომმართე შვილო.’’ მე კი ამიხსნა, რომ ძველი რომაული იყო ეს ფორმა და ისინიც, ჩოჩარიელების მსგავსად, თქვენობით ფორმას არ იყენებდნენ.
პროფესორმა ტუდა დიდ სამზარეულოში შეიყვანა, სადაც უხვად იყო ქვაბები, ასევე გაზქურა და მოკლედ, ყველაფერი აუცილებელი საჭმლის მოსამზადებლად. თან უხსნიდა, როგორ უნდა გამოეყენებინა. ტუდამ ყველაფერი ჩუმად მოისმინა, ბოლოს თავისი მჟღერი ხმით თქვა:
-მე რომ საჭმლის გაკეთება არ ვიცი?
პროფესორმა გაკვირვებით მიუგო: -ეს როგორ?...მითხრეს, რომ იცოდი.
-ჩოჩარაში ვმუშაობდი, ვთოხნიდი...საჭმელსაც ვამზადებდი, ისე, მხოლოდ ჭამისთვის...ასეთი სამზარეულო ჯერ არ მქონია.
-აბა საჭმელს სად ამზადებდი?
-ქოხში.
- კერძს, ისე, ჩვენც საჭმელად ვაკეთებთ. ვთქვათ,სადილი უნდა მომიმზადო, რას გამიკეთებდი?
მან გაიღიმა და უპასუხა:-მაკარონს ლობიოთი, შემდეგ ერთ ჭიქა ღვინოსაც დააყოლებდი, კარგი იქნებოდა რამდენიმე კაკალი ან ლეღვის ჩირიც.
-ეს ყველაფერი კარგი, მაგრამ მეორე კერძად?
-როგორ თუ მეორე?
ტუდამ ახლა გულიანად გაიცინა და უთხრა : -კი, მაგრამ ერთ თეფშ ლობიოს მაკარონთან და პურთან ერთად რომ შეჭამ, რა, არ გეყოფა? მე, ერთი თეფში მაკარონით, ლობიოთი და პურით, მთელი დღე ვთოხნიდი. შენ კი რას აკეთებ, ეგ ხომ მუშაობა არ არის.
-ვსწავლობ, ვწერ...მეც ვმუშაობ.
-ეჰ, სწავლობ...ნამდვილად ხომ მხოლოდ ჩვენ ვმუშაობთ.
შემდეგ მოსამსახურის საძინებელ ოთახში შევედით, ტუდამ მაშინვე იკითხა:-აქ მარტო უნდა დავიძინო?
-აბა ვისთან ერთად გინდა ძილი?
გასვლისას მომესმა, პროფესორი როგორ უხსნიდა:-შეხედე, ყველა ამ წიგნს მტვერი ყოველ დღე უნდა გადაწმინდო.
-ამდენი წიგნი რათ გინდა?
-ეს ჩემთვის ისეა, როგორც შენთვის თოხი. ვმუშაობ.
-მე მხოლოდ ერთი თოხი მქონდა.
...სიმართლე რომ ვთქვათ, პროფესორი მაინც და მაინც კმაყოფილი არ იყო.
პროფესორის შვილიკოს, როგორც თვითონ ეძახდა, დიდი ხანი არ დასჭირვებია, ქალაქში დაბადებულ გოგონებს დამსგავსებოდა. ნაწნავიც კი მოიჭრა, რაც ნამდვილად დასანანი იყო. ლოყები კი ისევ წითლად უღვივოდა, ასე სწრაფად ვერ გაუფერმკრთალდებოდა,ქალაქელი გოგონებივით. პროფესორს სწორედ ეს წითელი ლოყები მოსწონდა, მაგრამ არა მხოლოდ მას...რამდენიმე კვირა გავიდა, ერთ დღეს პროფესორმა ცალკე გამიხმო და ჩუმად მკითხა:
-მისმინე, ჯოვანი, ეს გოგო პატიოსანია?
-გაუნათლებელი კია, მაგრამ პატიოსანი.
-ალბათ ასეა, მაგრამ ხუთი ძვირფასი წიგნი დავკარგე.
ერთ საღამოს ვხედავ, როგორ შედის ტუდა ლიფტში მარიოსთან, მესამე სართულზე მცხოვრებ სინიორას მძღოლთან, ერთად. მაღლა ასვლა ვაცადე, შემდეგ კი პირდაპირ პროფესორის ბინისკენ გავეშურე. შემთხვევით კარი არ დაეკეთათ, მხოლოდ მიხურული იყო, ჩუმად შევიხედე და რას ვხედავ?! მარიო სკამზე შემდგარა, ეს ,ანგელოზი’ ტუდა კი თითით უჩვენებს და ეუბნება:-აი ის, ზევით...ის დიდი, ლამაზი, ტყავის ყდიანი. შევედი და დავუყვირე:-ყოჩაღ... ხომ წაგასწარით!
გინახავთ კატა, რომელსაც ფანჯრიდან წყალი გადაასხეს? აი ასე ისკუპა მარიომ და გაიქცა. მე კი ტუდა მარტო შემატოვა. რაღა არ ვუთხარი...სხვას მის ადგილას ტირილი აუტყდებოდა, მაგრამ ჩოჩარელები სულ სხვა საქმეა. ჯიუტად უარყოფდა და არ უნდოდა ეღიარებინა, რომ იქურდა.
რამდენიმე დღის შემდეგ წიგნებით სავსე პარკით შემოდის: -აი, პროფესორის წიგნები...აღარ იწუწუნებს.
ზუსტად ამ დროს შემოვიდა პროფესორიც და ვუთხარი:-პროფესორო, აი, თქვენი წიგნები. ტუდას მეგობრისთვის უთხოვებია.
მაშინვე დააცხრა წიგნებს, ერთიმათგანი აიღო, გადაშალა და იყვირა: -მაგრამ ეს ჩემი წიგნები არაა!
ამჯერად ტუდა შეეწინააღმდეგა:-ხუთი წავიღე და ხუთი მოვიტანე...შეხედე ისეთივე ყდა აქვს, უფრო ლამაზი კია, იმდენსვე იწონის.
ამჯერად პროფესორს სიცილი აუტყდა, თუმც მწარე.
-წიგნი ხბო ხომ არ არის, წონით რომ იყიდებოდეს. ყველა წიგნი განსხვავებულია, განსხვავებული შინაარსი აქვს, ავტორიც სხვადასხვაა. მოდი და გააგებინე.
ტუდა მაინც ჯიუტად იმეორებდა:-ხუთი იყო და ხუთია. ბოლოს პროფესორმა სამზარეულოში გაუშვა და თან უთხრა:-წადი საჭმელს მიხედე! სისხლს ნუღარ მიწამლავ!
შემდეგ მე მომიბრუნდა და მითხრა:-ვწუხვარ, საყვარელი გოგონაა...მაგრამ მეტისმეტად ხეპრე.
-ის თვითონ გინდოდათ, პროფესორო.
-ჩემი ბრალია.-თქვა მან.
ტუდა პროფესორთან კიდევ ცოტა ხანი დარჩა, სანამ სხვა სამსახურს მოძებნიდა. ქალაქის ერთერთი უბნის რძის მაღაზიაში მრეცხავის ადგილი იშოვა. ზოგჯერ სანახავად შემოგვივლის ხოლმე, წიგნებზე აღარ ვსაუბრობთ. ამბობს, რომ წერა-კითხვის სწავლა დაიწყო.
/თარგმანი: ნიცა ქოქოლაძე. მაისი - 2018/
________________________________________
Vincenzo Cardarelli
Tempo che muta
Come varia il colore delle stagioni,
Così gli umori e i pensieri degli uomini.
Tutto nel mondo è mutevole tempo.
Ed ecco, è già il pallido, sepolcrale autunno,
Quando pur ieri imperava la rigogliosa quasi eterna estate.
ვინჩენცო კარდარელი
დრო ცვალებადი
ფერებს როგორც ცვლის წელიწადის დრო.
ისე იცვლება განწყობა და ფიქრი კაცისა.
ქვეყნად ყოველი წარმავალია.
დღეს, გაცრეცილი, მინავლებული შემოდგომა
გუშინ, ვინ იცის, როგორ მძლავრობდა.
მარადიული გეგონებოდა შენ ის ზაფხული.
/თარგმანი: მუზები. 2017/
________________________________________
Vincenzo Cardarelli
Autunno
Autunno. Già lo sentimmo venire nel vento d’agosto,
Nelle pioggie di settembre torrenziali e piangenti,
E un brivido percorse la terra che ora ,nuda e triste,
Accoglie un sole smarrito.
Ora passa e declina, in quest’autunno che incede
Con lentenza indicibile, il miglior tempo della nostra vita
E lungamente ci dice addio.
ვინჩენცო კარდარელი
შემოდგომა
შემოდგომაა. მის მოსვლას უკვე
ვგრძნობთ აგვისტოს ქარში.
სექტემბრის ცრემლიან, თავსხმა წვიმაში.
ჟრუანტელმა დაუარა შიშველ, სევდიან მიწას,
მკრთალი სხივებით განათებულს.
ჩაივლის და იქვე სულს დალევს.
ამგვარ შემოდგომას ფეხაკრეფით მიედინება
ჩვენი ცხოვრების ქანცგაწყვეტილი,
მაგრამ საუკეთესო დრო ,
ხანგრძლივია ეს დამშვიდობება.
/თარგმანი: ანა ლოლუა. VIII-1. 2017/
შემოდგომა
შემოდგომაა. აგვისტოს ქარში,
სექტემბრის თავსხმა, მოტირალ თქეშში,
უკვე ვიგრძენით, მ ო დ ი ს.
მიწას ჟრუანტელმა დაუარა
გაშიშვლებულს და დამწუხრებულს,
მინავლებული მზით განათებულს.
ნელი ტაატით მიუყვება, გ ა დ ი ს.
ჩვენი ცხოვრების ნეტარი დრო გ ვ ე მ შ ვ ი დ ო ბ ე ბ ა.
/თარგმანი: მუზები. 2017/
________________________________________
Italo Calvino
I bielesi gente dura
/La fiaba italiana di Italo Calvino/
Un contadino scendeva un giorno a Biella. Faceva un tempo così brutto che per le strade non si poteva quasi andare avanti. Ma il contadino aveva un affare importante e continuava ad andare a tests bassa, contro la pioggia e la tempesta.
Incontrò un vecchio che bli fece: -Buon dì! Dove andate, buon uomo, così in fretta?
-A Biella,-disse il contadino, senza fermarsi.
-Potreste dire almeno:,,Se Dio vuole.’’
Il contadino si fermò. Guardò il vecchio in faccia e ribatté:-Se Dio vuole, vado a Biella; e se Dio non vuole, devo andarci lo stesso.
Ora,quel vecchio era il Signore: -Allora a Biela ci andrete tra sette anni,-gli disse.-Intanto, fate un salto dentro quel pantano e stateci sette anni.
E il contadino si trasformò tutt’a un tratto in una rana, spiccò un salto e giù nel pantano.
Passarono sette anni. Il contadino uscì dal pantano, tornò uomo, si calcò il cappello in testa, e riprese la strada per il mercato.
Dopo pochi passi, ecco di nuovo quel vecchio.-Dov’è che andate di bello, buon uomo?
-A biella.
-Potreste dire: ,,Se Dio vuole.’’
-Se Dio vuole, bene; se no, il patto lo conosco, e nel pantano ci so andare ormai da solo.
E non ci fu di cavarne altro.
იტალო კალვინო
ჯიუტი ბიელელები
/იტალიური ზღაპრები-იტალო კალვინოს მიერ შეკრებილი/
ერთ დღეს გლეხი ბიელაში მიდიოდა. ისეთი ცუდი ამინდი იყო, რომ ძლივს მიიწევდა წინ. მაგრამ მნიშვნელოვანი საქმე ჰქონდა , ამიტომ თავჩაქინდრული, წვიმისა და ქარის პირისპირ მიიკვლევდა გზას. წინ მოხუცი კაცი შემოხვდა, რომელმაც ჰკითხა:
- გამარჯობა! ასე საით მიგეჩქარება?
- ბიელაში.-უპასუხა გლეხმა.
- შეგეძლო გეთქვა :,,თუ ღმერთი ინებებს!’’
გლეხი შეჩერდა, მოხუცს თვალებში ჩახედა და შეეპასუხა:
- ღმერთს უნდა თუ არა, ბიელაში მაინც წავალ.
ეს მოხუცი თვით უფალი იყო: -ბიელაში შვიდ წელიწადში წახვალ,ახლა კი იმ გუბეში ჩახტი და იქ შვიდი წელი გაატარე.-უთხრა მან.
უეცრად გლეხი ბაყაყად გადაიქცა, ისკუპა და გუბეში ჩახტა. გავიდა შვიდი წელი. გლეხი გუბიდან ამოვიდა, ადამიანად იქცა, თავზე ქუდი მოირგო და კვლავ დაადგა ბიელას გზას.რამდენიმე ნაბიჯის შემდეგ ისევ ის მოხუცი შემოხვდა.
- საით გაგიწევია კეთილო კაცო?
- ბიელაში.
- შეგეძლო გეთქვა:,,თუ ღმერთი ინებებს.’’
- თუ ღმერთს უნდა, კარგი, თუ არა და გუბისკენ გზა უკვე თავადაც ვიცი.-თქვა, უფალმა სხვა ვერაფერი დააცდევინა.
/თარგმანი: ანა ლოლუა. VIII-1. 2017/
ბიელელები ჯიუტი ხალხია
ერთი გლეხი ბიელაში მიდიოდა. ისეთი ცუდი ამინდი იყო, რომ გარეთ გასვლა არ შეიძლებოდა, მაგრამ გლეხს ძალიან მნიშვნელოვანი საქმე ჰქონდა და გზას თავჩახრილი მიუყვებოდა, წვიმისა და ქარის საპირისპიროდ.
გზაში მოხუცი შემოხვდა, რომელმაც უთხრა:
- კეთილ დღეს გისურვებ! მაგრამ ასე სად მიგეჩქარება, კეთილო კაცო?
- ბიელაში.- მოკლედ მოუჭრა და გზას გაუდგა.
- შეგეძლო გეთქვა: ,,ღმერთი თუ ინებებს!’’
გლეხი გაჩერდა, მოხუცს თვალებში ჩახედა და უპასუხა: ,,თუ ღმერთი ინებებს, ბიელაში წავალ, მაგრამ თუ არ ინებებს, მაინც წავალ.
ამჯერად, მოხუცი ღმერთი აღმოჩნდა: ,,ამიერიდან ბიელაში 7 წლის შემდეგ წახვალ-უთხრა-ახლა კი იმ გუბეში ისკუპე და შვიდი წლის მერე შევხვდებით.
გლეხი ბაყაყად გადაიქცა და გუბეში ჩახტა.
გავიდა შვიდი წელი, გლეხს ისევ ადამიანის იერ-სახე დაუბრუნდა და გზა კვლავ ბიელასკენ განაგრძო. უეცრად ერთი მოხუცი კაცი შეხვდა და კითხა: -სად მიბრძანდებით, კეთილო კაცო?
- ბიელაში.
- შეგეძლო გეთქვა: ,,თუ ღმერთი ინებებს.’’
- თუ ღმერთი ინებებს, კარგი, მაგრამ თუკი არ ინებებს, მაშინ გუბეს თავადაც მივაგნებ.-უთხრა გლეხმა და წავიდა.
ღმერთმა სხვა ვერაფერი დააცდევინა.
/თარგმანი: სოფო კობახიძე. VIII-1. 2017/
ბიელელები, ჯიუტი ხალხი
ერთ დღეს გლეხი ბიელაში მიდიოდა. ცუდი ამინდის გამო სიარული ჭირდა, არადა მნიშვნელოვანი საქმე ჰქონდა და თავჩაქინდრული წინ მიიწევდა.
გზად მოხუცი შემოხვდა, რომელმაც ინტერესით ჰკითხა:
- გამარჯობა! საით გაგიწევია კეთილო კაცო?
- ბიელაში.-არც კი შეჩერდა ისე უპასუხა გლეხმა.
- იქნებ გეთქვა: ,,თუ ღმერთი ისურვებს.’’
გლეხი შეჩერდა, მოხუცს სახეში შეხედა და უთხრა:-თუ ღმერთი ისურვებს, წავალ, ხოლო თუ არ ისურვებს, მაინც წავალ.
ეს მოხუცი ღმერთი აღმოჩნდა და ასე ბრძანა:-ბიელაში შვიდ წელიწადში წახვალ, დარჩენილ დროს კი გუბეში გაატარებ.
გლეხი მაშინვე გომბეშოდ იქცა და გუბეში ისკუპა.
გავიდა შვიდი წელიწადი. გლეხი ამოვიდა გუბიდან, ქუდი ჩამოიფხატა და გზა განაგრძო. რამდენიმე ნაბიჯის შემდეგ გლეხს ისევ ნაცნობი მოხუცი შემოხვდა, რომელმაც ჰკითხა:
- საით გაგიწევია, კეთილო კაცო?
- ბიელაში.
- იქნებ გეთქვა: ,,თუ ღმერთი ისურვებს!’’ გლეხმა კი მიუგო:-თუ ღმერთს სურს, წავალ, ხოლო თუ არ სურს, პირობა აწ უკვე ვიცი და გუბეში ჩემითაც ადვილად ჩავხტები. სხვა ვერაფერი დააცდევინა.
/თარგმანი: დეა ტუგულაშვილი. VIII-2. 2017/
________________________________________
Vincenzo Cardarelli
Ottobre
Amo la stanca stagione
Che ha già vendemmiato.
Nulla più mi consola
Di quest’aria che odora
Di mosto e di vino,
Di questo vecchio sole ottobrino
Che splende sulle vigne saccheggiate.
ვინჩენცო კარდარელი
ოქტომბერი
ო, როგორ მიზიდავს ჭირნახული, დაღლილი შემოდგომა,
რომელმაც ახლახანს მოირთველიანა.
ისე არაფერი მანუგეშებს, როგორც სურნელი
მაჭრის თუ ღვინის და ოქტომბრის ბებერი მზე,
გაძარცვულ ვენახებს რომ ეფინება.
/თარგმანი: ნიცა ქოქოლაძე. VIII. 2017/
ოქტომბერი
მიყვარს დაღლილი შემოდგომა, რომელმაც ახლახანს მოირთველიანა.
ისე არაფერი მანუგეშებს, როგორც მაჭრით და ღვინით გაჟღენთილი ჰაერი
და ოქტომბრის ბებერი მზე, რომელიც გაძარცვულ ვენახებს დაჰნათის.
/თარგმანი: ანა ლოლუა. VIII. 2017/
შემოდგომა
მხიბლავს დაღლილი,ჭირნახული შემოდგომის სილამაზე. არ მანუგეშებს არაფერი გარდა მაჭრისა და ღვინის სურნელით გაჟღენთილი ჰაერი და ბებერი,ცხრათვალა მზე,რომელიც ანათებს გაძარცვულ ვენახებს.
/თარგმანი: მარიამ ჩახავამ. მე-9 კლასი/
შემოდგომა
მიყვარს დაღლილი, ჭირნახული შემოდგომა.
ისე არაფერი მანუგეშებს, როგორც მაჭრის და ღვინის სუნით
გაჟღენთილი სიო და ოქტომბრის ბებერი მზე,
გაძარცვულ ვენახებს რომ დასცქერის.
/თარგმანი: სოფო კობახიძე. VIII. 2017/
________________________________________
Leonardo da Vinci
La Lumerpa
/,,Favole e indovinelli’’/
Nelle solitarie montagne dell’Asia vive un uccello meraviglioso. Il suo canto è dolcissimo, il suo volo maestoso. Il suo corpo non fa ombra perché le sue piume e le sue penne risplendono di tanta luce da uguagliare quella del sole.
Anche da morto questo uccello sembra vivo: infatti il suo corpo non si corrompe e le sue penne luminose continuano a risplendere come quando era vivo.
Però, se qualcuno osa staccare una penna per farsi luce, questa si spegne immediatamente.
Questo uccello rarissimo si chiama Lumerpa, ed è simile alla fama, che rimane intatta e continua a risplendere anche dopo la morte, e che nessuno può usurpare.
* * * * *
ლეონარდო და ვინჩი
ლუმერპა
/,,იგავები და გამოცანები’’/
აზიის უკაცრიელ მთებში გასაოცარი ფრინველი ცხოვრობს. მისი ხმა ტკბილი და საამო მოსასმენია, ხოლო ფრენა კი დიდებულად ოსტატური. სხეული ჩრდილს არ ტოვებს, რადგან ბუმბული მზისდარ შუქს ასხივებს.
ეს ფრინველი სიკვდილის შემდეგაც ცოცხალს ჰგავს, რადგან მისი სხეული არ იხრწნება, ხოლო ბუმბული კვლავ აგრძელებს ნათებას. თუ ვინმე მოინდომებს მის ბუმბულს და ერთს მაინც ამოაძრობას, იგი მაშინვე ჩაქრება.
ამ უიშვიათეს ფრინველს ლუმერპა ჰქვია. იგი ადამიანის სახელს ჰგავს, რომელიც სიკვდილის შემდეგაც ხელუხლებელი რჩება, აგრძელებს ნათებას და მას ვერავინ მიითვისებს.
/თარგმანი: ნიცა ქოქოლაძე. VIII. 2017/
ლუმერპა
აზიის უკაცრიელ მთებში ერთი საოცარი ფრინველი ცხოვრობს, ტკბილად მგალობელი, დიდებულ კამარას ჰკრავს ცაში. მისი ტანი ჩრდილს არ ტოვებს, რადგან ბუმბული მზესავით ასხივებს. ეს ფრინველი სიკვდილის შემდეგაც ცოცხალს ჰგავს, სინამდვილეში მისი სხეული არ იხრწნება და მისი ბუმბული კვლავ ანათებს. თუ ვინმეს გამბედაობა ეყოფა და ბუმბულს ამოაცლის, მაშინვე ჩაქრება. ამ განუმეორებელ ფრინველს ლუმერპა ჰქვია. იგი ადამიანის სახელს ჰგავს, რომელიც სიკვდილის შემდეგაც განაგრძობს არსებობას.
/თარგმანი: სოფო კობახიძე. VIII. 2017/
ლუმერპა
აზიის დაუსახლებელ მთებში საოცარი ფრინველი ცხოვრობს, ტკბილი ხმით და დიდებული ფრენით. ამ ფრინველს არ აქვს ჩრდილი, მისი ბუმბული ასხივებს ნათელს, რომელიც მზის სადარია.
წუთისოფლის დატოვების შემდეგ, იგი მკვდარს არ ემსგავსება, არ იხრწნება, მისი ნათელი ბუმბული კი ისე ასხივებს, როგორც სიცოცხლეში.
თუ ვინმე ხარბი გაბედავს და შეეცდება ფრთების ამოძრობას, საწადელს ვერ მიაღწევს, რადგან შუქი მაშინვე სიბნელედ იქცევა, ბუმბული ჩაქრება.
ამ გასაოცარ ფრინველს ლუმერპა ჰქვია, რომელიც სიკვდილის შემდეგ დარჩენილ ანთებულ სახელს ჰგავს. იგი სამუდამოდ სწორედ იქ რჩება, სადაც არავის შეუძლია მისი ხელყოფა.
/თარგმანი: დეა ტუგულაშვილი. VIII. 2017/
_____________________________________________________
Francesco Petrarca
* * * * *
S’amor non è,che dunque è quel ch’io sento?
Ma s’egli è amor, per Dio, che cosa e quale?
Se bona, ond’è l’effetto aspro mortale?
Se ria, ond’è sì dolce ogni tormento?
ფრანჩესკო პეტრარკა
* * * * *
გრძნობა, რომელიც მაცოცხლებს, თუ სიყვარული არ არის
მაშინ მითხარი, უფალო,ამ გრძნობის არსი რა არის?
რად მკლავს, თუ უნდა მაცოცხლოს, სიკვდილს
რაღატომ მანატრებს?
თუ მკლავს, არ უნდა მაცხონოს, ტკივილიც რატომ მახარებს?
/თარგმანი: ანა ჭინჭარაძე, XI. 2015 წ./
________________________________________
Giosue Carducci
Maggiolata
Maggio risveglia i nidi,
Maggio risveglia i cuori;
Porta le ortiche e i fiori,
I serpi e l’usignol.
Schiamazzano i fanciulli
In terra,e in ciel gli augelli;
Le donne han ne i capelli
Rose, ne gli occhi il sol.
Tra colli, prati e monti
Di fior tutto è una trama;
Canta, germoglia ed ama
L’acqua, la terra, il ciel.
E a me germoglia in cuore
Di spine un bel boschetto;
Tre vipere ho nel petto
E un gufo entro il cervel.
ჯოზუე კარდუჩი
სამაისო
მაისი დადგა, გაზაფხულია,
ბუდეს აღვიძებს, აღვიძებს გულებს,
მზე მოჰფენია ჭინჭარს თუ ყვავილს,
მგალობელ ბულბულს და ქვეწარმავალს.
ჟრიამულობენ ბავშვები ველზე,
ცაში ხარობენ ანგელოზები,
ქალებს ჩაუწნავთ თმაში ვარდები
და მზე უბრწყინავთ ლამაზ თვალებში.
/თარგმანი: ნია ბლიაძე, ანა ტლაშაძე. IV. 2015 წ./
სამაისო
ახალი სიცოცხლე იშვა ბუდეში
მაისის ბრალია, ალბათ.
ახალი გრძნობა იშვა გულებში,
მაისის ბრალია, ალბათ.
რომ გააცოცხლა გველი, ბულბული,
ისმის ეზოდან სულ ჟრიამული.
რომ ჩაუწნია ქალს თმაში ვარდი,
თვალში მზე რომ აქვს და არა დარდი.
ბრწყინვალე ხალიჩა ყვავილებისა
იქცა მშვენებად მთის და ბარისა
და სიყვარულის გრძნობამ მოიცვა
ხმელეთი, წყალი და თვით ლურჯი ცა.
ჩემში კი...ჩემში ღვივდება
ტყე ეკლიანი, საშიში
და თითქოს მკერდი მტკივდება,
მკბენს სამი გველი საშიში,
გონებას ჭოტი მიბინდავს.
ტვინს მიღრღნის, მიჭამს, მიყინავს...
/თარგმანი: ანა ჭინჭარაძე. IV. 2015 წ./
________________________________________
Vincenzo Cardarelli
Tempo che muta
Come varia il colore delle stagioni,
Così gli umori e i pensieri degli uomini.
Tutto nel mondo è mutevole tempo.
Ed ecco, è già il pallido, sepolcrare autunno,
Quando pur ieri imperava la rigogliosa
Quasi eterna estate.
ვინჩენცო კარდარელი
დრო ცვალებადი
გინახავთ ალბათ ფერთა კონტრასტი
ერთი სეზონი რომ ცვლის მეორეს.
ადამიანშიც მსგავსი ფორმატით
ცვლის ერთი ფიქრი, აზრი მეორეს...
დრო მიდის, დრო ცვლის ყველაფერს
შემოდგომაა, რომ ჰგავს სამარეს,
კარგავს ყველა ფერს.
შემოდგომაა, ფერი არ ადევს და კლავს ყველაფერს.
არადა, ახლა იდგა ზაფხული ,თითქოს ხელთ ეპყრა ყველა სადავე
და უსასრულო გვეჩვენებოდა მისი მშვენება და სისადავე.
/თარგმანი: ანა ჭინჭარაძე. IV. 2015 წ./
